Onlyfans Yayınları
Onlyfans içeriklerinin müstehcenlik suçu oluşturup oluşturmadığı hususunun analiz edilebilmesi için öncelikle müstehcenliğin tanımı ve kapsamı ile müstehcenlik suçu türlerinin incelenmesi ve ayrıca Onlyfans sitesi ile bu sitede yayın yapan kişilerin hukuki statüsünün ve yayınlarının hukuki karşılığının belirlenmesi gerekmektedir. Bu makalede sırasıyla müstehcenlik suçu ve cezası, Onlyfans sitesi ve yayıncıların hukuki durumu ile bu kapsamdaki yayınların hukuki niteliği ve sonuçları incelenecektir. Bu içeriklerin hukuki değerlendirilmesinde ise müstehcenlik suçuna ilişkin Türk Ceza Kanunu’nun 226. maddesi önemli bir yer tutmaktadır.
I. Müstehcenlik Kavramı ve Türleri
Türk Ceza Kannunu müstehcenlik konusunda ikili bir ayrım yapmıştır. Bunlarından birincisi suç teşkil eden müstehcenliktir ve bu kapsama giren ürün ve içerikler her durumda suç teşkil etmektedir. Bu kategoriye yasak müste3hcenlik veya anormal müstehcenlik demek mümkündür. Bu tür suç teşkil eden müstehcenliği de kendi içinde ikiye ayrımak mümkündür. Birincisi içeriğinde çocukların veya temsili çocuk görüntülerinin olduğu müstehcenlik, ikincisi anormal müstehcenlik olarak tabir edilebilecek sapıkça özelliğe sahip müstehcen ürünlerdir. Müstehcenlikteki ikinci ayrım ise normal müstehcen ürün ve içeriklerdir ve bunlar nitelik itibariyle suç teşkil etmemekte ancak bunların kullanma, satma, kiralama veya reklamına yönelilik kısıtlamalar bulunmakta ve bu kısıtlamaların ihlali suç sayıulmaktadır.
1. Suç Teşkil Eden Müstehcen İçerikler
a. Çocukların Kullanıldığı Müstehcenlik
İçeriğinde çocukların veya temsili çocuk görüntüsünde olan kişilerin kullanıldığı müstehcen ürünler nitelik itibariyle suç teşkil etmektedir. Dolayısıyla bu ürünlere ilişkin her tür eylem suç teşkil etmektedir. Bunun kapsamına yalnızca çocuklar değil kıyafetlerle, aksesuarlarla, makyajla veya mimik ve hareketlerle çocuk gibi görünmesi sağlanmış kişilerin yer aldığı müstehcen içerikler de girmektedir.
b. Anormal (Sapkın) Müstehcenlik
Aynı şekilde kanun, şiddet kullanılarak, hayvanlarla, ölmüş insan bedeni üzerinde veya doğal olmayan yoldan yapılan cinsel davranışların bulunduğu müstehcen ürünleri de nitelik itibariyle suç saymıştır. Bunlar sadistik, zoofili, nekrofili ve benzeri toplum geneli tarafından sapıkça sayılan anormal müstehcen ürün ve içeriklerdir.
2. Kısıtlı Müstehcen İçerikler (Normal Müstehcenlik)
Kısıtlı müstehcen ürünler nitelik itibariyle tek başına suç teşkil etmeyen ancak kullanımı belirli kısıtlamalara tabi olan ve bu kısıtlamaların ihlali durumunda suça konu olabilen ürünlerdir. Yukarıda izah edilen “suç teşkil eden müstehcen ürünler” dışında kalan her tür erotik ve pornografik ürün ve içerikler bu kapsamdadır. Daha açık bir ifadeyle içeriğinde çocuk veya temsili çocuk bulunmayan ve sapkın/anormal içerikler barındırmayın her tür yetişkin içerik bu kapsamdadır. Bu tür müstehcen ürünler yalnızca aşağıdaki durumlarda suç teşkil edebilmektedir.
- Çocuklara gösterilmesi, okutulması veya dinletilmesi,
- Çocukların girebileceği veya görebileceği yerlerde kullanıma sunulması,
- İçeriğinin müstehcen olduğu belli olacak şekilde satışa veya kirlamaya sunulması,
- Müstehcen ürünlerin satışına özgü yerler dışında satışa veya kiraya sunulması,
- Müstehcen olmayan ürünlerin yanında ücretsiz verilmesi veya dağtılması,
- Müstehcen ürünlerin reklamını yapılması.
Yukarıda açıklanan “suç teşkil eden müstehcenlik” kapsamına girmeyen bir müstehcen ürün veya içerik yukarıda sayılan hallerden biri kapsamına da girmiyorsa suç teşkil etmeyecektir. Bunu biraz daha açacak olursak nitelik olarak “suç teşkil eden müstehcenlik” niteliği taşımayan bir müstehcen ürün çocukların ve kamunun göremeyeceği şekilde satılır, kiralanır veya bulundurulursa ve reklamı da yapılmazsa herhangi bir suç teşkil etmeyecektir.
II. Onlyfans Sitesinin Hukuki Niteliği
Onlyfans sitesi 2016 yılında Timothy Stokely tarafından kurulmuş olup, içerik üreticilerinin platformda paylaştıkları müstehcen görüntü ve videolarla para kazandığı ve içerik üreticilerinin kazandıkları geliri onlyfans sitesi ile paylaştığı bir sitedir. Onlyfans ve fansly benzeri siteler nitelik itibariyle internet sitesi olduklarından ve 5651 Sayılı Kanun kapsamında girmekte ve hukuki açıdan “içerik” niteliğini taşımaktadırlar. Onlyfans sitesi yayın yapan kullanıcılara yer ve ortam sağladığı için yine aynı kanun kapsamında yer sağlayıcıdır. Yetişkin içeriklerini üretip Onlyfans sitesinde yayınlayan kişiler ise içerik sağlayıcı sıfatı taşımaktadır.
III. İçerik Üreticilerinin Hukuki Durumu
1. Onlyfans İçerikleri Müstehcen midir?
Onlyfans sitelerindeki yetişkinlere özgü içerikler kuşkusuz müstehcendir. TCK’da müstehcenliğin tanımı olmamakla birlikte bu kavramın yetişkinlere özel cinsel öğeler olarak kabul etmek mümkündür. Dolayısıyla her tür erotik ve pornografik içeriklerin ve bu şekilde yayın yapan internet sitelerinin müstehcen olduğunu söyleyebiliriz.
2. Onlyfans İçerikleri Müstehcenlik Suçu Oluşturur mu?
Ancak bir içeriğin müstehcen olması ile müstehcenlik suçu oluşturması farklı kavramlardır. Zira TCK madde 226 düzenlemesinde her müstehcen içerik suç teşkil etmemektedir. Yukarıda açıklandığı gibi kısıtlı müstehcenlik veya normal müstehcenlik kapsamına giren ürünler müstehcen olmakla birlikte müstehcenlik suçu oluşturmaz.
IV. Onlyfans İçeriklerinin Hukuki Karşılığı
1. Onlyfans İçeriklerinin Niteliği
Onlyfans sitesi bünyesinde yer alan fotoğraf ve videolar 5651 Sayılı Yasa kapsamında içerik niteliği taşır. Bu tür içerikler ancak canlı yayınlanması durumunda “yayın” niteliği taşıyabilir. Fotoğraflar yayın özelliği taşımadığı gibi önceden kaydedildiği siteye yüklenen videolar da yayın değildir. Dolayısıyla müstehcenlik suçuna ilişkin TCK’nın 226. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “müstehcen ürünlerin basın ve yayın yolu ile yayınlanması” kapsamına giremez. TCK’daki yayın kelimesi radyo ve TV benzeri kitle iletişim araçlarıyla yapılan yayınlar ile basılı yayınları kapsamaktadır. Ancak internet içerikleri basılı yayın olmadığı gibi radyo ve TV yayını kapsamına da girmez. Bazı internet sitesi içerikleri aşağıda tartışılacağı üzere elektronik nitelikte kitle iletişim yayını kabul edilebilir ancak her internet içeriği için bunun söylenmesi mümkün değildir.
TCK’nın doğrudan internet yayınlarını yönelik özel düzenlemeler içermemesine şaşırmamak gerekir. Nitekim TCK’nın hazırlandığı 2002-2004 arası yıllarda internetten yayın diye bir kavram zaten mevcut değildi. Kaldı ki bu tür internet içeriklerine ilişkin yasal rejim özel bir kanun olan 5651 Sayılı Kanun ile düzenlenmiştir.
2. Onlyfans Sitesi Müstehcenlik Suçu Oluşturur mu?
Müstehcen internet siteleri, yetişkin olmayan kullanıcıların siteyi ziyaret etmesi ihtimaline binaen hiçbir müstehcen içeriğin bulunmadığı bir ön sayfada sitenin sadece 18 yaşından büyüklere yönelik olduğu uyarısı koymaktadır. Bir sitenin zaten yetişkin olmayan kullanıcıların siteye girişini engellemek için kullanabileceği dünya çağında en yaygın önlem budur. Dolayısıyla bir internet sitesinden kullancının yaşını kontrol etmesi mümkün olmadığına göre sitenin yetişkinlere hitap ettiğine dair uyarı yazısı koymanın ötesinde uygulayabileceği daha etkin bir yöntem mevcut değildir. Dolayısıyla herhangi bir müstehcen görüntünün olmadığı bir uyarı ön sayfası bulunduran müstehcen sitelerin TCK madder 226’daki “müstehcen ürünlerin satışına özgü yer” olarak değerlendirilmesi gerekir. Onlyfans sitesi de herhangi bir müstehcen içerik barındırmayan bir uyarı sayfası içeriğinden ve hatta siteye üye olmadan önce müstehcen bir içerik görülmesi mümkün olmadığından bu sitenin de müstehcen ürünlerin satışına özgü yer olarak kabulü gerekmektedir.
Ayrıca malum olduğu üzere müstehcenlik, erişim engelleme kararı verilebilecek durumlardan biridir ve Onlyfans sitesine de 2023 yılında müstehcenlik nedeniyle erişim engelleme kararı verilmiş olup site zaten tüm Türkiye’de erişime kapalıdır. Bu itibarla küçüklerin bu siteye girişi hem üyelik gerektirdiğinden hem de erişim engeli nedeniyle zaten mümkün değildir. Bu itibarla küçüklerin müstehcen ürünlerden korumayı hedefleyen TCK 226(1)’de yazılı müstehcenlik suçunun küçüklerin erişiminin mümkün olmadığı bu sitede işlenmesi mümkün görünmemektedir.
TCK madde 226’nın 3. ve 4. maddelerinde yer alan müstehcen ürünlerin yayınlanması zaten sitenin kullanım politikasına göre mümkün olmadığından bu fıkralardaki suçların da bu site üzerinden işlenmesi mümkün görünmemektedir. Geriye hukuken analizi yapılabilecek sadece TCK’nın 226. maddenin ikinci fıkrası kalmaktadır.
3. Onlyfans İçerikleri Aleni Sayılır mı?
Onlyfans gibi internet sitelerinde yer alan içeriklerin TCK 226 kapsamında suç teşkil edip etmediği, hem içeriğin niteliğine hem de bu içeriklerin “aleni” yani çocuklar da dahil herkesin görüebileceği nitelikte olup olmadığına bağlıdır. Türk Ceza Kanunu’nun müstehcenlik suçunu düzenleyen 226. maddesi, suçun gerçekleşmesi için içeriğin “çocukları görebileceği veya aleni şekilde” kullanıma sunulmasını öngörmektedir. Nitekim kanunda “içeriklerini çocukların girebileceği veya görebileceği yerlerde ya da alenen gösteren, sergileyen, okuyan, okutan, söyleyen, söyleten” ifadesi yer almaktadır. Ancak yukarıda açıklandığı gibi Onlyfans, içeriğe erişimi abonelik sistemi, yaş doğrulama, ödeme gerekliliği ve içeriklerin genel kamuya açık olmaması gibi ve erişimin ayrıca zaten erişim engellenmiş olması sebebiyle çocukların bu siteye girişi mümkün değildir. Bu durum, platformun işleyişinin, aleniyet unsurunun gerçekleşmesini önlediğini göstermektedir. Dolayısıyla, erişim sınırlamalarının yeterli olduğu ve içeriklerin genel kamuya açık bir şekilde yayımlanmadığı durumlarda, aleniyet unsurunun gerçekleşmediği sonucuna varılabilir.
4. Onlyfans Yayınları Basın ve Yayın Yolu Kapsamına Girer mi?
Dijital mecraların her geçen gün daha fazla kullanıcıya ulaşması, müstehcenlik suçunun işlenme biçimlerini de çeşitlendirmiştir. Ancak, TCK’nın mevcut hali, dijital ortamlarda işlenen bu tür suçlara ilişkin yeterli düzenleme içermemektedir. Bu durum, Onlyfans gibi platformların hukuki statüsünün belirlenmesi ve bu platformlarda yer alan içeriklerin suç teşkil edip etmediğinin tespiti açısında sorun yaratmaktadır.
Kuşkusuz mevzuatta internet çerikleri bakımından kapsamlı bir düzenleme mevcut değildir ancak bu yasal eksikliği gidermenin yolu kanunu esnetmek değil yeni yasal düzenleme yapmaktır.
4. Onlyfans Kullanmak Suç mudur?
Onlyfans kullanıcı hesabı açmak veya Onlyfans kullanmak herhangi bir şekilde müstehcenlik suçu oluşturmaz. Nitekim yukarıda kısıtlı veya normal müstehcen içerik olarak tanımladığımız içerikleri bulundurmak veya bunlara bakmak müstehcenlik suçu kapsamına girmez. Burada önemli olan çocukların bunları görmeyeceği şekilde bulundurmaktır. Öte yandan içeriğinde çocukların kullanıldığı müstehcen içerikler ile anormal müstehcenlik olarak tanımladığımız sapkın içerikler de bu sitede yer almadığından kullanıcı olarak bu siteye üye olmanın ve görüntü izlemenin veya indirmenin suç olmadığı kanısındayız.
V. Yasal Boşluk
Evrensel bir ceza hukuku prensibi olarak ve ayrıca Türk Ceza Kanunu’na göre ceza hukukunda kıyas yapılamaz. TCK madde 2’ye göre kanunda yazılı olmayan bir fiil için kimseye ceza verilemez ve madde metinleri kıyas yoluyla genişletilemez. Bu ilke, ceza hukukunun temel prensiplerinden biri olan suçta ve cezada kanunilik ilkesinin bir yansımasıdır. Dolayısıyla, TCK 226’da düzenlenmemiş bir fiilin, kanunda düzenlenmiş benzer bir fiille kıyas yoluyla cezalandırılması mümkün değildir. Türk Ceza Kanunu’nda kıyas, temel ilke olarak yasaklanmış olup, hukuki belirliliği ve güveni sağlamak amacıyla kıyasa yer verilmemektedir.
Bu bağlamda, Onlyfans gibi internet sitelerinde yer alan içeriklerin TCK 226 kapsamında değerlendirilmesi sırasında kıyas yasağı devreye girmektedir. Örneğin, TCK 226’da “basın ve yayın” yoluyla işlenen suçlar düzenlenmiş olsa da, bu düzenleme yalnızca geleneksel yayın organlarını kapsamakta ve internete ilişkin açık bir hüküm içermemektedir. Bu durumda, her internet sitesini doğrudan “basın ve yayın” kavramı kapsamında değerlendirmek kıyas yasağını ihlali niteliğinde olacaktır.
Sonuç olarak, TCK 226’nın internet sitelerine uyarlanabilirliği konusunda, kıyas yasağının sınırları ve hukuki yorum yöntemleri dikkatle ele alınmalı ve yasal düzenlemelerin eksikliğini gidermek için mevzuatın güncellenmesi ve daha net hükümler içermesi sağlanmalıdır. Bu tür düzenlemeler, Onlyfans gibi platformların hukuki statüsünün belirlenmesini kolaylaştıracak ve müstehcenlik suçunun dijital çağda uygulanabilirliğini artıracaktır.
VI. Sonuç ve Değerlendirme
TCK 226, çocukların müstehcen içeriklerden korunmasını öncelikli hedeflerden biri olarak belirlemektedir. Onlyfans, yaş doğrulama ve içeriklere erişimi ödeme duvarı ile sınırlandırma gibi teknik önlemler sunmaktadır. Ancak, bu önlemlerin çocukların içeriklere erişimini tamamen engelleyip engellemediği, hukuki bir değerlendirme açısından kritik öneme sahiptir. Eğer bu önlemler etkin bir koruma sağlamıyorsa, müstehcenlik suçunun unsurlarının oluşabileceği düşünülebilir. Ancak somut olayda, platformun sunduğu mekanizmaların teknik yeterliliği ve çocukların erişimini ne derece sınırlandırdığı dikkate alınmalıdır.
Onlyfans, içeriğe erişimi yalnızca belirli kullanıcıların abonelik ve yaş doğrulama gibi prosedürlerden geçmesi şartıyla sağlamaktadır. Bu durum, içeriklerin “herkesin görebileceği şekilde” sergilenmediğini ve aleniyet unsurunun gerçekleşmediğini ortaya koymaktadır. Bunun yanı sıra, platformun içeriklere erişim için koyduğu yaş sınırı ve uyarı mekanizmaları, müstehcenlik suçunun temel unsurlarının oluşmasını engelleyen önemli unsurlar arasında yer almaktadır. Bu nedenle, Onlyfans içeriklerinin TCK 226 kapsamında suç teşkil etmediği sonucuna varılabilir.
Ülkemizde internet yayıncılığıyla ilgili yasal düzenlemelerin yetersiz olduğu ve müstehcenlik suçuna ilişkin mevzuatın günümüz internet çağının özellikleri karşısında eksik kaldığı açıktır. TCK 226’nın internet yayınlarını net bir şekilde kapsayan bir düzenleme içermemesi, uygulamada belirsizliklere yol açmaktadır. Yargı organlarının kıyas yasağı nedeniyle sınırlı hareket alanı, internet siteleriyle ilgili net bir içtihat oluşmasını da zorlaştırmaktadır.
Bu kapsamda, Türk hukukunda müstehcenlik suçu ve internet siteleri arasındaki ilişkiyi daha açık bir şekilde düzenleyen yeni yasal düzenlemelerin yapılması gereklidir. Bu düzenlemeler, dijital mecralarda müstehcenlik suçunun unsurlarını netleştirecek ve yargının uygulama alanında karşılaştığı sorunların çözümüne katkı sağlayacaktır. Özellikle erişim kontrol mekanizmalarının hukuki geçerliliği, dijital mecraların aleniyet unsuru açısından değerlendirilmesi ve çocukların korunmasına yönelik ek önlemlerin yasal çerçevede tanımlanması bu düzenlemelerin temel hedefleri arasında olmalıdır.
Sonuç olarak, Onlyfans gibi platformlar, erişim engelleri, yaş sınırlandırmaları ve aleniyetin ortadan kaldırılması açısından TCK 226 kapsamına girmemektedir. Ancak, dijital çağın gerekliliklerine uygun yasal düzenlemelerin yapılması, gelecekteki hukuki sorunların önlenmesi ve müstehcenlik suçunun internet bağlamında daha etkili bir şekilde değerlendirilmesini sağlayacaktır.
Av. Dr. İlker Atamer
