İnternet Yoluyla Hakaret
İnternet yoluyla hakaret suçu konusuna değinmeden önce hakaret nedir sorusuna cevap vermek yerinde olacaktır. Hakaret, bir kişinin onur, şeref ve saygınlığını rencide edecek şekilde ispat edilemeyen bir isnatta bulunulması veya sövmek (küfretmek) yoluyla bir kişinin onur, şeref ve saygınlığına saldırılmasıdır. Suçun temel özelliği isnadın asılsız ve rencide edici olmasıdır. Ancak saygınlığı zedeleyici ve asılsız isnadın bir kişiyle ilgili olması gerekir. Eğer bir kişiyi hedef almayan ancak asılsız bir paylaşım söz konusu ise bu durumda hakaret yerine dezenformasyon suçu söz konusu olabilir.
Hakaret Sövme Ayrımı
Eski Türk Ceza Kanunu hakaret ve sövme suçlarını ayrı maddelerde düzenlemişti ve bunlar ayrı ayrı suçlar teşkil etmekteydi. Sövme herhangi bir isnat içermeyen küfürlü sözler iken, hakaret ise sadece rencide edici isnat içeren sözler olarak kabul ediliyordu. Ancak yeni TCK hakaret ve sövmeyi birleştirip tek madde altında düzenleyerek bu ayrıma son vermiştir. Bununla birlikte bu iki ayrı suç artık tek suç olarak düzenlenmesini uygun bulmadığımızı ve bunu eleştirdiğimizi de ayrıca belirtelim.
İnternet Üzerinden Hakaret
Bilişim suçları arasında kabul edilen internet yoluyla hakaret suçu bilişim hukuku alanına girmektedir. Nitekim bunlar, internetin yaygınlaştığı son yıllarda uygulamada sıkça görülen suç tipleri olmuştur. Türk Ceza Kanunu‘nun 125. maddesinde düzenlenen hakaret, internet yoluyla işlenmeye elverişlidir. Nitekim internetin yaygınlaşmasıyla birlikte bu suçun internet yoluyla işlenme sayısı da artmıştır. İnternet yoluyla işlenen hakaret eylemleri gerek internet sitelerine veya sosyal medyaya konulan içerikler (yazı, resim vs) gerekse e-posta mesajları yoluyla işlenebilmektedir. Bunun yanında sahte sosyal medya hesapları üzerinden de hakaret suçları sıkça işlenmektedir. Ayrıca haber sitelerinin yaygınlaşmasıyla birlikte haber sitelerine yapılan yorumlar yoluyla işlenen hakaret suçları ve cumhurbaşkanına hakaret suçu sayısı artmıştır.
Hakaret Suçu İşleyenin Tespiti
Hakaret eyleminin internet yoluyla işlenmesi, failin tespiti ve delillendirilmesi noktasında özellik arz eder. Ancak suçun internet üzerinden işlenmesi ağırlaştırıcı veya hafifletici bir neden teşkil etmez. Bu anlamda online olarak suçun işlenmesinin cezaya herhangi bir etkisi bulunmamaktadır. Sözle işlenen bir hakaret eyleminde faili tespit etmek kolaydır ancak eğer özel bir şekilde kayıt altına alınmamışsa hakaret temel olarak ancak tanıkla ispat edilebilir. Tanığın bulunmadığı durumlarda ise sözlü hakaretin ispatı son derece zordur. İnternet üzerinden işlenen hakarette genelde yazılı ya da görsel bir içerik kullanıldığından eylemin ispatı nispeten daha kolaydır.
Hakaret Suçlarında IP Adresi
Ancak eğer fail kimliğini açıklamadan ya da sahte bir kimlikle hakaret eylemi işlendiyse failin tespiti ve yakalanması daha zor ve daha uzun zaman alacaktır. İnternet sitesi yoluyla hakaret blog siteleri websiteler üzerinden de işlenmektedir. Ki bunlar internet vasıtasıyla işlenen hakaret suçlarının en yaygın örnekleridir. İnternet üzerinden işlenen bu suçlarda internetten içerik kaldırma ve çıkartma işlemleri yapılabilmektedir. Nitekim bilişim suçlarında IP adresi tespiti hakaret suçlarında da kullanılabilmektedir.
E-posta veya Mesajla İşlenen Hakaret Suçları
E-posta veya mesaj yolu ile işlenen hakaret uygulamada sıkça görülen internet suçları arasındadır. TCK 125’in ikinci bendinde düzenlenen “sesli yazılı veya görüntülü bir ileti ile hakaret” sıradan hakaretle aynı cezaya tabidir. Dolayısıyla sözle veya yazıyla onurucu kırıcı davranışta bulunmak da hakaret etmektir. Bunun yanında fotoğraf veya video gibi materyal vasıtayla da bu suçun işlenmesi mümkündür.
Hakaret Suçunun Cezası
Hakaret suçunun cezası 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası veya adli para cezasıdır. Hakim, somut olayın özelliğini, suçun işlenme biçimini ve kastın yoğunluğunu dikkate alacaktır. Bunun sonucunda suçun ve sanığın durumuna, yapılan savunmaya göre 2 yıla kadar hapis cezası verebilecektir. Ayrıca yapılan savunmaya göre ceza olarak sadece para cezası verilmesi de mümkündür. Tüm bunlara ek olarak belirtmek gerekir ki zincirleme hakaret mevcut ise bu da cezayı artırıcı bir etki yapacaktır.
İsnadın İspatlanması
TCK’daki özel düzenleme gereği hakarete konu isnat ispatlanırsa hakaretten ceza verilemez. Örneğin bir kişi bir başkasına “hırsız” demişse ve hırsız dediği kişinin hırsızlıktan kesinleşmiş cezası oluduğunu ispatlarsa hakaret suçundan ceza verilemeyecektir. İsnadın ispatı denilen bu düzenleme salt hakaret suçuna özgü olarak kanunda düzenlenmiş olan özel bir cezasızlık sebebidir. Bu anlamda isnadın ispatı internet yoluyla hakaret suçlarında da önem taşıyan bir savunma unsurudur.
