Güveni Kötüye Kullanma Suçu

TCK 155’te düzenlenen güveni kötüye kullanma, özetle kişinin kendisine emanet bırakılan mala/eşyaya ihanet etmesidir. Fail, kendisine geçici olarak verilen ve başkasına ait olan bir mal veya paraya yönelik bu suçu işlemektedir. Suçun unsuru, başkasına ait malın veya paranın amacı dışında kullanması veya sahiplenilmesidir. Bu suçun diğer adı “inancı kötüye kullanma” olarak da geçmektedir. Bu suçta, mağdur, mülkiyeti devretme amacı olmaksızın bir mal veya paranın fiili hakimiyetini başkasına vermektedir. Fail, geçici olarak kullanması veya saklaması için emanet edilen şeyi amaca aykırı kullanmakta veya sahiplenmektedir. Fail kendisine geçici olarak verilmiş mal veya parayı amacı dışında kullanmaktadır. Ya da kendisine emanet verilen şeyi sahiplenmekte veya başkasına vermektedir. Dolayısıyla bu suç tipinin temel özelliği, mağdurun bir kişiye duyduğu güvenin fail tarafından istismar etmesidir. Ayrıca kendisine geçici olarak fiili hakimiyeti verilen mal veya paranın veriliş amacının inkarı suç kapsamındadır. Yani kendisine bir şeyin geçici olarak verildiğinin inkar edilmesi de güveni kötüye kullanma suçu oluşturmaktadır.

Hırsızlık Suçunda Farkı

Güveni kötüye kullanma suçu, nitelik olarak hırsızlık suçuna benzemekle birlikte aralarında önemli bir fark vardır. Hırsızlıkta mal veya paranın mağdurdan gizli ve rızası dışında alınmaktadır. İnancı kötüye kullanmada ise mağdur, mal veya parayı kendi rızası ile faile vermektedir. Bu suçun benzeştiği bir başka suç tipi ise dolandırıcılık suçudur. Ancak bu suç ile dolandırıcılık arasındaki en belirleyici fark, dolandırıcılık suçunda hile ve aldatma unsurunun bulunmasıdır. Ayrıca belirtmekte fayda var, eğer bu suçu işleyen kişi kamu görevlisi ise bu durumda eğer şartları oluştuysa zimmet suçu söz konusu olabilecektir. Bu itibarla bu suçun failinin görevi ve kamu görevlisi sıfatı taşıyıp taşımadığı ceza hukuku bakımından önem arz etmektedir.

Hizmet nedeniyle güveni kötüye kullanma suçu

Görevi kötüye kullanma suçunun, meslek, sanat, ticaret veya hizmet ilişkisi kapsamında işlenmesi suçun nitelikli halidir. Hizmet nedeniyle bu suçun işlenmesi durumunda verilecek ceza miktarı artmaktadır. Eğer fail, arasında bir meslek, ticaret ve hizmet ilişkisi olmayan birine karşı bu suçu işlerse, basit hal oluşacaktır. Ancak faille mağdur arasında meslek, ticaret veya hizmet ilişkisi varsa suçun nitelikli hali oluşacaktır. Buna bir örnek bir muhasebecinin şirkete ait bir borcu ödemesi için kendisine verilen parayı harcamasıdır. Veya mağazada satış görevlisi olarak çalışan bir görevlinin sattığı malın parasını kendisinin alması da bu suçu oluşturmaktadır. Aynı şekilde tamir için kendisine bırakılan saati başkasına satan tamircinin eylemi suçun nitelikli halini oluşturur.

Güveni kötüye kullanma suçunun cezası

Suçun basit hali için TCK’daki ceza 6 aydan 2 yıla kadar hapis ve para cezasıdır. Eğer meslek, ticaret veya hizmet nedeniyle güveni kötüye kullanma suçu söz konusu ise ceza artacaktır. Bir başka deyişle suçun nitelikli hali işlenmişse, bu durumda hakim tarafından verilecek ceza artacaktır. Ve ceza 1 ila 7 yıl arası hapis ve 3.000 gün adli para cezası olacaktır. Bu suç aynı zamanda hırsızlık ve dolandırıcılık suçu gibi yüz kızartıcı bir suçtur. Yüz kızartıcı suç, pek çok kanunda bir mesleğin veya görevin yapılmasına engel teşkil etmektedir. Bu itibarla güveni kötüye kullanma suçlaması ile karşı karşıya kalan kişilerin bir ceza avukatı ile çalışarak profesyonel yardım almasını öneriyoruz.

Av. İlker ATAMER