Bilişim Suçu Nedir?

Bilişim suçu, dar anlamda bilişim sistemlerine veya bilişim sistemindeki verilere yönelik işlenen suçlardır.  Geniş anlamda bilişim suçu ise bilişim sistemlerinin ve internet üzerinden işlenen suçlardır. Bu kavramı tanımlarken dar ve geniş anlam kelimelerini kullanmamızın sebebi TCK’nın bilişim sistemi saydığı suçların çok sınırlı olması ve doktrindeki tanımın ise daha geniş olmasından kaynaklanmaktadır. Bu kısa ve genel tanımlardan sonra bilişim suçları konusunda kanundaki tanım ve açıklamalara geçebiliriz.

Bilişim Suçu Tanımı

Türk Ceza Kanunu, bu suç türüne ilişkin olarak ayrı ve özel bir tanımlama getirmemiştir. Ancak kanunun gerekçesindeki bilişim sistemi tanımıyla kanunun sistematiğini dikkate alarak bir tanım yapmak mümkündür. Bunun için özellikle “bilişim alanında” suçlar başlığı altında düzenlenmiş olan suç tiplerini esas alarak bilişim suçu kavramını şu şekilde tanımlayabiliriz. “Bilişim sistemlerinin veya bunların içerisinde yer alan verilerin suçun konusunu oluşturduğu veya bilişim sistemlerinin suçun işlenmesinde araç olarak kullanıldığı suçlardır”. Bilişim suçu kavramının daha kolay anlaşılması açısından ayrıca bilişim sisteminin tanımına yer vermek yerinde olacaktır. Bilişim sistemi verileri kaydedip otomatik işleyen sistemlerdir.

TCK’da “bilişim alanında suçlar” başlığı altındaki suçlar zaten kanunun sistematiği ve tanımlamaları gereği bilişim suçu kategorisindedir. Ayrıca aynı başlık altında yer almasa dahi bilişim sistemlerinin kullanıldığı suçlar da bu kavramın içinde değerlendirlmektedir. Örneğin internet yoluyla hakaret suçu, yazılım korsanlığı, internet üzerinden işlenen şantaj suçu ve müstehcenlik suçu bu kategori altında değerlendirilmektedir. Benzer şekilde inernet dolandırıcılığı suçu ve yatırım danışmanlığı dolandırıcılığı gibi suçlar da internet üzerinden işlendiğinden geniş anlamda bu tanımın içine girmektedir.

Bilişim Suçları

Yürürlükteki ceza kanunumuzun gerekçesinde “bilişim sistemi” tanımı  düzenlenmiştir. Bu itibarla bir suçun bilişim suçu olup olmadığı veya suçun bilişim sistemini ya da içindeki verilere yönelik işlenip işlenmediği noktasında bu tanım son derece önemli bir kriter olmakla birlikte kuşkusuz yeterli değildir. İşte bu noktada Yargıtay‘ın bu tanımı nasıl anladığı da son derece önemlidir. Yargıtay, bu kavramın tanımına ek olarak “bilişim alanı” konusunda da şu şekilde bir tanım getirmiştir. “Bilgileri depo ettikten sonra bunları otomatik olarak işleme tabi tutan sistemlerden oluşan alanlardır”. Dolayısıyla bir bilişim suçundan söz edebilmek için sadece bir bilişim sistemi tanımı yeterli olmayacak ayrıca “bilişim alanı” tanımına da ihtiyaç duyulacaktır.

Bilişim Sistemleri

Zira bilişim suçları sadece bilişim sistemlerine yönelik değil bazen sistem içerisinde yer alan başka unsurları da hedef alabilmektedir. Yargıtay’ın farklı kararlaında bilgisayarlar ve sunucular (serverlar) bilişim sistemi olarak kabul edilmektedir. Bilişim avukatı olarak uygulamada en sık karşılaştığımız bilişim sistemi suçu bilişim sitemini engelleme ve bozma suçudur. Aynı şekilde ve aynı kapsamda bilişim sistemine girme suçu ile bilişim sistemindeki verilere yönelik suçlar  en fazla soruşturma konusu bilişim suçları arasındadır. ATM cihazları da, otomatik veri işleme özelliğine sahip manyetik ve elektronik yapılardır. Bundan dolayı bu cihazlar “bilişim sistemi” olarak kabul edilmektedir.

ATM’lerden başkalarına kartlarla para çekilmesi eylemleri bilişim suçu olarak kabul edilmektedir. (Yargitay 10. C.D. E. 2004/14311, K. 2004/10906) Nitekim bu tipik bir hırsızlık değil bilişim hırsızlığı suçu teşkil eder. Hatta kimi durumlarda  kredi kartı dolandırıcılığı da gündeme gelebilir. Yargıtay’a göre internet siteleri de “bilişim sistemi” olarak kabul edilmektedir. Bu bakımdan üyelik sistemiyle çalışan internet sitelerin şifresinin kırılması bilişim suçu olarak kabul edilmektedir. (Yrg. 6. C.D. E. 2002/16699, K. 2003/6727) Bunlar dışında kripto para dolandırıcılığı suçları ile siber fidye suçları da kuşkusuz bilişim bu tür suçlar kapsamına girmektedir.

Bilişim Suçlarının Soruşturulması

Bu tür suçlar bilişim sistemleri vasıtasıyla veya internet üzerinden işlendiklerinden teknik yönü mevcut olan suçlardır. Bu itibarla soruşturma ve/veya kovuşturma aşamasında genelde bilirkişi incelemesi yapılmaktadır. Eğer el konulan bir disk veya telefon varsa zaten bilirkişi incelemesi zorunlu hale gelmektedir. Ayrıca bu tür bilişim suçlarında IP adresi tespiti de önem arz etmektedir. Dolayısıyla bu tür suçların soruşturması özel teknik bilgi gerektirmektedir. Bu nedenle başsavcılıklar nezdinde bilişim suçları bürolara, bazı il emniyet müdürlüklerinde ise siber suçlarla mücadele şubeleri kurulmuştur. Bilişim suçu şüphesi altında olan kişiler ve bilişim suçu mağdurları da savcılık soruşturmaları ve ceza davalarında bilişim avukatlarıyla çalışma eğilimindedir.