İnfazın Ertelenmesi Nedir?
İnfazın ertelenmesi, mahkemeler tarafından verilen hapis cezasının uygulanmasının ertelenmesi durumudur. Cezanın infazının ertelenmesi durumunda, verilen hapis cezası belirli bir süre boyunca uygulanmayacak ve ertelenecektir. İnfazın ertelenmesi ile hapis cezasının ertelenmesi birbirine karıştırılmamalıdır. Hapis cezasının ertelenmesinin koşulu daha önce kasıtlı suçtan 3 aydan fazla hapis cezası almamış olmaktır. İkinci koşul ise ceza miktarının 2 yılı geçmemesidir. Ancak ertelemenin uygulanmasında yaşa göre ayrım söz konusudur. 18-65 yaş arası kişilerde cezanın üst sınırı 2 yılı geçmemesi gerekmektedir. Fakat 18 yaşından küçük ve 65 yaşından büyükler ceza üst sınırı 3 yıldır. Dolayısıyla Çocuklar ve yaşlılar yönünden TCK 51 kapsamında erteleme imkanı daha esnektir. Ancak infazın ertelenmesi ise kesinleşen bir hapis cezasının uygulanmaya başlamasının İnfaz Kanunu kapsamında ertelenmesi durumudur. İnfazın ertelenmesi ile hükmün açıklanmasının geri bırakılmasını karıştırmamak gerekir.
Hapis Cezasının İnfaz Aşaması
Bir ceza mahkumiyeti kararı kesinleştiğinde ya hükümlüye infaz için çağrı kağıdı gönderilir ya da yakalama emri çıkartılır. Kesinleşme, bir ceza mahkumiyeti kararının istinaf veya temyiz edilmemesiyle olabilir. Veya istinaf ya da temyiz sonrası kararın onanarak kesinleşmesiyle olur. Eğer kasıtlı bir suçtan 3 sene veya daha az mahkumiyet varsa çağrı kağıdı düzenlenir. Taksirli bir suçtan 5 sene veya daha az cezaya karar verilmişse yine çağır kağıdı gider. Çağrı kağıdı alan hükümlünün 10 gün içerisinde teslim olması istenir. Ancak eğer kasıtlı bir suç nedeniyle verilen nihai hapis cezası 3 senenin üzerindeyse hükümlüye çağrı tebligatı çıkartılmaz. Bu durumda hükümlü doğrudan yakalama emri ile yakalanarak infaz süreci başlatılır. Eğer verilen hapis cezası taksirli bir suç nedeniyle verilmişse yakalanma emri çıkartılabilmesi için hapis cezasının 5 yılın üzerinde olması gerekir. Bunun dışında çıkartılan çağrı kağıdına rağmen hükümlü 10 gün içinde teslim olmaz veya kaçma şüphesi uyandırırsa doğrudan yakalama emri çıkartılarak infaz süreci başlatılır.
Hapis Cezasının Ertelenmesi Sebepleri
Cezaların İnfazı Hakkında Kanun gereği, infazın ertelenmesi için temel olarak 4 sebep bulunmaktadır. Bunlardan ikisi sağlık durumu birisi gebelik ve doğum, diğeri ise hükümlünün talebiyle alakalıdır. infazın ertelenmesi şartları ayrıca kanunda gösterilmiştir. Bu konuda uzman ceza avukatı olarak ceza erteleme şartlarına değinebiliriz.
a) Akıl Hastalığı Sebebiyle İnfazın Ertelenmesi
Akıl hastalığı bulunan hükümlünün cezasının infazı iyileşinceye kadar ertelenir ve başlamaz. Ancak akıl hastası olan hükümlü, bir sağlık kurumunda koruma ve tedavi altına alınır. Hükümlünün sağlık kurumunda geçirdiği süreler cezaevinde geçmiş sayılır. Eğer hükümlünün sağlık kurumlarında tutulmasını gerektirecek derecede akıl hastalığı bulunmamakla birlikte başka tür ruhsal rahatsızlığı varsa, bu durum infazın ertelenmesi için sebep teşkil etmez ancak bu tür rahatsızlığı olan hükümlülerin cezası cezaevlerindeki özel bölümlerde infaz edilir.
b) Hastalık Sebebiyle Cezanın Ertelenmesi
Eğer hükümlünün sağlık durumu infaz açısından risk teşkil ediyorsa infaz iyileşinceye kadar ertelenir. Yani hapis cezasının infazı, hükümlünün hayatı için bir tehlike teşkil ediyorsa bu durumda hükümlünün cezası ertelenecektir. Erteleme kararı, Adli Tıp Kurumunca düzenlenen ya da Adalet Bakanlığı tarafından belirlenen tam teşekküllü hastanelerin sağlık kurullarınca düzenlenip Adli Tıp Kurumunca onaylanan sağlık raporu üzerine, infazın yapıldığı yer Cumhuriyet Başsavcılığınca verilir.
c) Gebelik ve Doğum Sebebiyle İnfazın Ertelenmesi
Hamile olan kadınların cezası doğumdan itibaren 6 ay geçinceye kadar ertelenir. Dolayısıyla hükümlü hamileyse hapis cezası sadece doğum yapıncaya kadar ertelenmeyecektir. Ayroıca doğum yaptıktan 6 ay sonrasına kadar ertelenecektir. Eğer hapis cezası, doğumdan sonra kesinleştiyse, ceza, hükümlünün doğum yaptığı tarihten itibaren 6 ay süresince ertelenir. Ancak hamile olan hükümlünün çocuğu ölmüş veya annesinden başka birine verilmişde durum değişir. Bu durumda infaz için 6. ayın dolması beklenmez ve doğumdan itibaren 2 ay sonra infaza başlanır.
d) İstek Üzerine Hapis Cezasının Ertelenmesi
Kasten işlenmiş olan suçlarda 3 yıl veya daha az ya da taksirle işlenmiş olan suçlarda ise 5 yıl veya daha az süreli hapis cezalarının infazı, çağrı üzerine gelen hükümlünün talebi üzerine, Cumhuriyet Başsavcılığınca ertelenebilir. Erteleme kararında Başsavcılığın takdir hakkı vardır. Dolayısıylaşartlar oluşsa dahi infazın ertelenip ertelenmeyeceğine karar vermek yetkisi Başsavcılığın değerlendirmesine bağlıdır.
Cezanın ertelenmesi kararı kanunen 1 yılı geçemez. Ayrıca erteleme kararı aynı hükümlü için sadece 2 defa alınabilir. Bu düzenlemeden yola çıkarak talep üzerine infaz ertelenmesinin maksimum 2 sene olabileceğini söyleyebiliriz.
Eğer hapis cezasının infazı ertelenen hükümlü, erteleme süresi içinde kasten başka bir suç işler ve bu sebeple hakkında kamu davası açılırsa erteleme kararı kaldırılarak cezanın infazına derhal başlanır.
İstek Üzerine İnfazın Ertelenmeyeceği Haller
Talep üzerine infazın ertelenmesi hakkında Ceza İnfaz Kanunu’nda buna 3 istisna getirilmiştir. Buna göre aşağıdaki şartları taşıyan hükümlülerin cezası talep üzerine ertelenmeyecektir.
a) Terör suçlarından dolayı hüküm giyenler,
b) Örgüt faaliyetleri çerçevesinde işlenen suçlardan (örgütlü suçlar) hüküm giyenler,
c) Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan hüküm giyenler,
d) Mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanmasına karar verilenler, (tekerrüren suç işleyenler)
e) Disiplin veya tazyik hapsine mahkum olanlar.
Ancak yukarıda durumlar sadece talep üzerine infazın ertelenmesine ilişkindir. Sağlık sebepleri veya hamilelik veya doğum halinde yukarıda tanımlanan durumlarda olan kişiler hakkında dahi kanundaki şartlar oluşmuşsa infazın ertelenmesine karar verilebilir.
İnfaz Başladıktan Sonra İstek Üzerine İnfaza Ara Verilmesi
Kasten işlenmiş olan suçlarda 3 yıl veya daha az ya da taksirle işlenmiş olan suçlarda ise 5 yıl veya daha az süreli hapis cezalarının infazına başlanmış olsa bile aşağıdaki durumlarda, Cumhuriyet Başsavcılığınca 6 ayı geçmeyen sürelerle ve en fazla 2 defaya mahsus olmak üzere hapis cezasının infazına ara verilebilir. Ceza hukuku açısından ara verme halleri aşağıda gösterilmiştir.
a) Hükümlünün yüksek öğrenimini bitirebilmesi,
b) Hükümlünün anne, baba, eş veya çocuklarının ölümü,
c) Hükümlünün anne, baba, eş veya çocuklarının sürekli hastalık veya sakatlıkları nedeniyle ailenin ticari faaliyetlerinin yürütülebilmesinin veya tarım topraklarının işlenebilmesinin imkansız hale gelmesi,
d) Hükümlünün hastalığının sürekli bir tedaviyi gerektirmesi.
e) Yukarıdaki durumlara benzeyen ve infaza ara verilmesini gerektiren zorunlu ve ivedi diğer haller.
